Niemiecka gra o tron

17.02.2020 o godz. 18.00 w klubie dyskusyjnym Cyryl Club odbyła się dyskusja o aktualnej sytuacji politycznej w Niemczech. Punktem wyjścia do dyskusji była nagła rezygnacja przewodniczącej CDU – Annegret Kramp-Karrenbauer.

 

W dyskusji udział wzięli zaproszeni gości:

dr Piotr Kubiak – główny analityk Instytutu Zachodniego oraz autor książki „System partyjny i partie polityczne zjednoczonych Niemiec (1990-2013)”.

Szymon Szynkowski vel Sęk – Wiceminister Spraw Zagranicznych.
W latach 2004–2015 współpracował z posłami do Parlamentu Europejskiego. Od 2015 r. poseł na Sejm RP, członek sejmowej Komisji ds. Unii Europejskiej oraz Komisji Spraw Zagranicznych, a także przewodniczący polsko-niemieckiej grupy bilateralnej w Sejmie.

Skandal związany z wyborem T. Kemmericha na premiera Turyngii głosami CDU, FDP i AfD miał poważne konsekwencje nie tylko dla Turyngii, ale wywołał polityczną burzę w całych Niemczech. Doprowadziła ona do rezygnacji przewodniczącej CDU Annegret Kramp-Karrenbauer. Afera ujawniła przy okazji konflikty wewnątrz CDU: spór na linii centrala partyjna a jej organizacja regionalna.

Kramp-Karrenbauer przez nieco ponad rok pełnienia obowiązków przewodniczącej CDU nie była w stanie zbudować wystarczającego autorytetu w partii, by arbitralnie zażegnywać konflikty wewnętrzne. Otrzymała w spadku po A. Merkel partię skłóconą, głównie w następstwie kryzysu migracyjnego. Nie pomogły jej również słabe wyniki uzyskiwane przez chadecję w ostatnich wyborach. Jednym z powodów słabości A. Kramp-Karrenbauer było odejście od tradycji łączenia stanowiska przewodniczącego partii z funkcją kanclerza lub lidera opozycji.

Przez najbliższe kilka miesięcy CDU może być skoncentrowana na wyłanianiu nowego przewodniczącego, co może negatywnie odbić się na aktywności partii na innych odcinkach (np. na sprawach europejskich, które będą niezwykle istotne w perspektywie prezydencji Niemiec w Radzie Unii Europejskiej w drugiej połowie 2020 r.).

Rezygnacja A. Kramp-Karrenbauer oznacza otwarcie rywalizacji o następstwo po niej oraz o nominację chadecką na kanclerza. Największe szanse wydaje się mieć jej były konkurent (a w przeszłości rywal A. Merkel) Friedrich Merz, który może liczyć na poparcie części centrum i prawego skrzydła partii. Ewentualne zwycięstwo Merza może wzmocnić pozycję CDU kosztem AfD i FDP. Jego wybór może utrudnić późniejsze rozmowy koalicyjne z Zielonymi i SPD. Poważnym kandydatem może być Armin Laschet, wspierany przez lewe skrzydło i część centrum partii, który mógłby odzyskać dla partii część elektoratu utraconego na rzecz Zielonych. Mógłby on w pewnym stopniu kontynuować kurs A. Kramp-Karrenbauer. Pewne szanse wydają się mieć Jens Spahn i Daniel Günther. Jeśli CDU nie wyłoni kandydata na kanclerza, a pozycja nowego przewodniczącego będzie zbyt słaba, partie chadeckie zaproponują kandydaturę M. Södera na stanowisko kanclerza. Podobna sytuacja miała miejsce w 1980 i 2002 r., gdy kandydatem partii chadeckich na urząd kanclerski byt lider CSU.

Publiczność pytała o szanse poszczególnych kandydatów na wybór na stanowisko przewodniczącego CDU, o rolę AfD w niemieckim systemie partyjnym i skuteczność kordonu sanitarnego stosowanego wobec tego ugrupowania oraz o podejście poszczególnych kandydatów do Rosji.